Jak nauczyć dzieci tolerancji?
W codziennym życiu przedszkolaka, wśród zabaw i rysunków, rodzą się ważne pytania – o przyjaźni, dzieleniu się, empatii… ale także o tolerancji. W świecie pełnym różnorodności — narodowościowej, kulturowej, religijnej, światopoglądowej — tolerancja przestaje być jedynie wartością dodatnią. Staje się fundamentem zdrowych relacji społecznych, edukacji, a przede wszystkim wychowania. Jak nauczyć dzieci tolerancji w sposób naturalny, skuteczny i trwały? Na te pytania postaramy się odpowiedzieć w dzisiejszym artykule.
Czym jest tolerancja i dlaczego jest ważna?
Tolerancja to szacunek i akceptacja tego, że ludzie różnią się od siebie – kolorem skóry, kulturą, zwyczajami, zdolnościami, przekonaniami… W przedszkolu to fundament dobrych relacji. Dzieci uczą się nie przez wykłady, a przez zrozumienie i współpracę. Od najmłodszych lat warto pokazywać, że inność to nie zagrożenie, lecz okazja do wzbogacenia relacji i poszerzenia świata. Tolerancja to nie tylko „zgoda na coś innego”. Dla nas to szacunek dla drugiego człowieka nawet jeśli różni się od nas wyglądem, zwyczajami, pochodzeniem, religią czy stylem życia.
Dlaczego to tak ważne? Bo to właśnie teraz – w przedszkolu – kształtują się podstawowe wartości społeczne. W grupie przedszkolnej dzieci uczą się, że świat nie jest jednolity. Że różnice nie są czymś złym – przeciwnie, mogą być ciekawe i inspirujące. Jeśli teraz pokażemy dziecku, że każdy człowiek zasługuje na szacunek, damy mu mocny fundament do budowania zdrowych relacji w przyszłości.
Dziecko uczy się oczami – dajmy mu dobry przykład
Dzieci najwięcej uczą się przez obserwację – a nie przez nakazy. To, jak dorośli rozmawiają ze sobą, jak reagują na innych, jak wyrażają emocje – ma ogromny wpływ na sposób postrzegania świata przez dziecko. Dlatego tak ważne jest, byśmy jako dorośli byli dla dziecka wzorem tolerancji.
W naszym przedszkolu dbamy o to, by nauczyciele okazywali wszystkim dzieciom jednakowy szacunek – bez względu na pochodzenie, styl bycia, tempo rozwoju czy sposób komunikacji.
Nie oceniamy – pytamy.
Nie porównujemy – wspieramy.
Staramy się nazywać różnice w sposób pozytywny: „Zobacz, Hania mówi po ukraińsku. Ciekawe, jak powiedzieć 'dzień dobry’ w jej języku!”. Takie codzienne rozmowy uczą dzieci otwartości. Pokazują, że inność nie jest zagrożeniem, ale szansą na poznanie czegoś nowego.
Rozmawiajmy otwarcie – pytania dziecka to początek rozmowy
Przedszkolaki są bardzo ciekawe świata – i bardzo szczere. Potrafią zapytać wprost: „Dlaczego ta dziewczynka ma inne oczy?”, „Dlaczego ten chłopiec nie mówi?”. To naturalne i zdrowe – i nie należy tych pytań uciszać.
W naszym przedszkolu odpowiadamy na dziecięce pytania spokojnie, z szacunkiem i dostosowując język do wieku dziecka. Nie udzielamy moralizatorskich lekcji, tylko pomagamy dzieciom zrozumieć i poczuć, co może przeżywać druga osoba.
Zachęcamy również rodziców do podobnych rozmów w domu – nawet jeśli pytania wydają się „trudne”. Czasem wystarczy prosta odpowiedź:
- „Każdy człowiek wygląda trochę inaczej. I to jest w porządku.”
- „Niektóre dzieci uczą się mówić trochę wolniej. Ale są równie mądre i ważne.”
Zabawa i empatia – naturalna nauka przez codzienne sytuacje
W przedszkolu uczymy tolerancji także podczas zabawy. Zdarza się, że któreś dziecko nie chce się bawić z innym „bo on dziwnie mówi” albo „bo ona płacze”. Wtedy rozmawiamy – nie po to, by kogoś zawstydzać, ale by pomóc dzieciom zrozumieć emocje.
Wspólnie zastanawiamy się:
- „A jak ty byś się czuł, gdyby nikt nie chciał się z tobą bawić?”
- „Co możemy zrobić, żeby każdy czuł się dobrze w naszej grupie?”
Zadania plastyczne, teatrzyki, opowiadania – to wszystko świetnie nadaje się do ćwiczenia empatii. Nie trzeba wielkich słów. Wystarczy prosta historia, kilka pytań i dużo wspólnego czasu.
Świętujemy różnorodność – razem, radośnie i z ciekawością
Tolerancja to nie tylko reakcja na inność – to także celebracja różnorodności. Dlatego w naszym przedszkolu organizujemy dni kultur, zajęcia tematyczne o innych krajach, poznajemy słowa w innych językach, słuchamy muzyki z różnych kontynentów. Dzieci uwielbiają takie zajęcia! Śmieją się, tańczą, próbują nowych smaków i uczą się, że świat nie kończy się na ich ulubionej bajce. Pokazujemy, że każdy język, każde ubranie, każda piosenka – to coś pięknego, co warto poznać.
Monika Woźniak
Pani Monika jest magistrem pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej, swoją wiedzę uzupełniła studiami podyplomowymi z zakresu zintegrowanej edukacji wczesnoszkolnej i wychowania przedszkolnego.
Spis treści
Interesują Cię podobne treści?
Podaj adres e-mail i zdobądź dostęp do sprawdzonych ciekawostek, dotyczących dzieci i ich wychowania.
