Asertywność | Jak nauczyć dzieci?
Dzieci spotykają się z różnymi sytuacjami społecznymi zarówno w szkole, jak i w życiu codziennym, asertywność staje się niezmiernie ważnym narzędziem w ich zestawie umiejętności. W tym kontekście nauka asertywności dzieci nie tylko rozwija umiejętność skutecznej komunikacji, ale także wspiera rozwój zdrowej pewności siebie. W dzisiejszym artykule przyjrzymy się znaczeniu asertywności oraz przedstawimy skuteczne sposoby na jej naukę.
Czym jest asertywność?
Asertywność to kluczowa umiejętność z zakresu inteligencji emocjonalnej. Jest równie ważnym i istotnym elementem jak empatia. Niestety, często asertywność mylnie jest kojarzona z arogancją, a jej brak z nieśmiałością. Tymczasem, asertywność to coś bardziej złożonego.
Asertywność to umiejętność wyrażania swoich emocji w sposób zdecydowany, ale szanujący innych. To nie tylko odmawianie w sposób stanowczy, ale również posiadanie świadomości swoich własnych wad i zalet. Osoba asertywna potrafi wyrażać swoje opinie, formułować krytykę czy wyrażać swoje potrzeby, unikając przy tym agresji. Kluczowym elementem jest umiejętność kontroli nad własnymi emocjami, a także traktowanie innych tak, jak sama chciałaby być traktowana. Asertywność oznacza również umiejętność powiedzenia „nie”, nawet pod presją innych. Osoba asertywna nie ulega manipulacjom, ponieważ doskonale zdaje sobie sprawę ze swojej wartości. To umiejętność równowagi między szacunkiem dla siebie a zrozumieniem potrzeb innych, co sprawia, że staje się fundamentalnym elementem budowania zdrowych i satysfakcjonujących relacji między ludźmi.
Jak być asertywnym?
Wprowadzenie dziecka w świat asertywności to coś więcej niż przekazywanie mu słownych nauk. Kluczową rolę odgrywa tutaj siła, jaka płynie z obserwacji zachowań rodziców. Aby skutecznie nauczyć dziecko asertywności, konieczne jest zastanowienie się, czy my, dorośli, sami potrafimy troszczyć się o nasze granice we właściwy sposób.
Proces ten, który oparty jest na obserwacji zachowań i ich konsekwencji, nazywa się „modelowanie”.
Warto zdać sobie sprawę, że sama rozmowa z dzieckiem na temat asertywności nie jest wystarczająca. Musimy także być przykładem, pokazując naszym postępowaniem, czym ta umiejętność dokładnie jest. Dzieci są zdolne do naśladowania zachowań swoich rodziców, dlatego ważne jest, abyśmy byli dla nich inspiracją do naśladowania. Dla skutecznego przekazywania asertywności, konieczne jest ukazanie, jak dbamy o nasze granice, jak wyrażamy swoje potrzeby i jak konstruktywnie radzimy sobie z sytuacjami, które wymagają asertywnego podejścia. Poprzez codzienne zachowanie możemy skutecznie wprowadzać dziecko w świat umiejętności asertywnego komunikowania się.
Jak uczyć dziecko asertywności
Uczenie dziecka asertywności to proces, który można realizować krok po kroku, dbając o różne aspekty rozwoju emocjonalnego i społecznego malucha. Nauka wymaga cierpliwości i konsekwencji. Ważne jest, aby być wsparciem dla dziecka, pomagając mu rozwijać zdolność wyrażania siebie i stawiania granic w sposób zdrowy i szanujący innych.
Nazywanie emocji
Zachęcaj dziecko do wyrażania i nazywania swoich uczuć i emocji. Pamiętaj, że dorośli powinni być przykładem, mówiąc otwarcie o swoich emocjach. Rozmawiaj z maluchem na temat różnych uczuć, pomagając mu zidentyfikować, co dokładnie czuje w danej chwili. Wyjaśnij, że każda emocja jest ważna, i nie ma nic złego w odczuwaniu różnych stanów emocjonalnych.
Odmowa bez krzywdzenia
Pokaż dziecku, jak można odmówić w sposób uprzejmy i z szacunkiem. Naucz go, że można powiedzieć „nie” bez obawy przed odrzuceniem. Ćwiczcie razem sytuacje, w których dziecko może odmówić bez krzywdzenia innych, np. poprzez zastosowanie miękkich formuł, jak „dziękuję, ale teraz nie mogę”.
Przygotowanie na odmowę od dziecka
Bądź gotowy na to, że dziecko również będzie odmawiać. Przyjmij to ze zrozumieniem, unikając frustracji. Ważne jest, aby nie narzucać sprzecznych oczekiwań, czyli chcieć, aby dziecko było asertywne wobec innych, ale jednocześnie posłuszne wobec rodziców.
Reakcja na odmowę dziecka
Kiedy dziecko odmawia, nie bagatelizuj tego, ale zamiast tego rozmawiaj z nim na temat jego decyzji. Uszanuj zdanie dziecka i staraj się znaleźć kompromis, który zadowoli obie strony. Wzmacniaj asertywność poprzez wyrażanie zrozumienia i akceptacji dla jego potrzeb i granic.
Zachowania asertywne wobec dorosłych
Pomóż dziecku zrozumieć, że ma prawo do własnej przestrzeni osobistej. W sytuacjach, gdzie może być trudno, jak, np. przy powitaniach przez pocałowanie, wspieraj dziecko w stawianiu granic dotyczących kontaktu fizycznego. Wzmacniaj jego postawę, wyjaśniając, że ważne jest szanowanie jego własnych uczuć, nawet w kontaktach z bliskimi.
Asertywność dziecka w wieku przedszkolnym
Asertywność u dzieci w wieku wczesnoszkolnym objawia się zdolnością do skutecznego wyrażania swoich przekonań i potrzeb, jednocześnie szanując poglądy innych. Dziecko, które wykazuje asertywność, potrafi bronić swojego stanowiska w różnych sytuacjach, nawet jeśli są to kwestie związane z ulubioną zabawką czy istotnymi sprawami w grupie rówieśniczej. Nie poddaje się łatwo presji otoczenia, nie ustępując w kwestiach, które dla niego są istotne. Warto jednak zauważyć, że asertywność nie oznacza narzucania swojej woli za wszelką cenę – asertywne dziecko potrafi również słuchać i szanować opinie innych. W przypadku konfliktów czy podziałów w grupie asertywne dziecko może skutecznie wyrazić swoje zdanie bez konieczności sięgania po agresywne zachowania czy próby manipulacji. Nie wywołuje konfliktów siłą czy głośnym zachowaniem. Asertywność przejawia się również w umiejętności skutecznego negocjowania i rozwiązywania konfliktów w sposób konstruktywny.
Warto zauważyć, że nie wszystkie dzieci w wieku wczesnoszkolnym są asertywne. Wielu z nich może odczuwać nieśmiałość czy lęk przed odrzuceniem, co może wpływać na ich zdolność do otwartego wyrażania siebie. Dlatego ważne jest, aby wspierać rozwój asertywności u dzieci od najmłodszych lat.
Monika Woźniak
Pani Monika jest magistrem pedagogiki opiekuńczo-wychowawczej, swoją wiedzę uzupełniła studiami podyplomowymi z zakresu zintegrowanej edukacji wczesnoszkolnej i wychowania przedszkolnego.
Spis treści
Interesują Cię podobne treści?
Podaj adres e-mail i zdobądź dostęp do sprawdzonych ciekawostek, dotyczących dzieci i ich wychowania.
